YAPRAK ANALİZİNİN ÖNEMİ VE AMACI
Bitki analizinin en önemli amacı; bitki bünyesindeki besin elementleri miktarını ortaya koymaktır. Bir başka ifadeyle; bitkilerin yetiştirildikleri topraklardaki beslenme durumları ve beslenmelerinde herhangi bir olumsuzluk yaratacak faktör varsa bu durumu belirlemektir.
Genel olarak;
- Bitki besin elementi eksiklik belirtilerinin teşhisi,
- Gizli kalmış noksanlıkların ortaya çıkmasını,
- Toprakların besin sağlama kapasitelerinin belirlenmesi amacıyla toprak testlerine yardımcı olarak,
- Besin elementlerinin elverişliliklerini ve bitkilerin besin alımı kapasitelerini belirlemek,
- Besin elementi durumu ile bitki performansı arasındaki ilişkileri incelemek
- Gübreleme programının daha doğru hazırlanmasını ve sorunların daha kesin çözümlere ulaşması vb. amaçlar için bitki analizi yapılır.
YAPRAK ÖRNEĞİ ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
- Yaprak örnekleri, her bitki için uygun fizyolojik dönemde alınmalıdır.
- Arazide (tarla veya serada) zig-zag şekilde hareket ederek, arazi büyüklüğüne ve bitki çeşidine göre yeterli sayıda numune alınmalıdır.
- Alınan yaprak numunelerinin tür ve çeşit özellikleri aynı olmalıdır.
- Meyve bahçelerinde U veya X şeklinde hareket ederek ve bir ağaç atlayarak, omuz hizasındaki o yıla ait güneş gören sürgünlerden numuneler alınmalıdır.
- 20 dekarı geçmemek koşulu ile bir bahçeden bir yaprak örneği alınması yeterlidir.
- Meyve ağaçları bir bahçede farklı yaşlarda bulunabilir (Örneğin; 5-25 yaşındaki gibi). Bu durumlarda bu ağaçların yaprakları karıştırılmamalıdır. Ancak 15-25 yaşlarındaki ağaçların yaprakları karıştırılabilir.
- Özellikle aşırı derecede besin noksanlığı görülen yapraklar seçilmeli ve bu durum bahçe bilgi formunda belirtilmelidir. Bahçenin tamamında besin noksanlığı görülen durumlarda yaprakları ayırmaya gerek yoktur.
- Bahçenin bir kısmı toprak tipi olarak diğer kısmından tamamı ile farklı olabilir. Bahçe, toprak tipi bakımından farklılık arz ediyor ise, farklı her toprak tipine göre numuneler ayrı alınmalıdır.
- Yapraklar günün herhangi bir zamanında alınabilir. Bununla birlikte yapraklar ıslak olmamalı, yağmur ve ilaçlama sonrası yaprak alınmamalıdır.
Gelişme Dönemi | Örnek Alım Şekli |
Tarla Bitkileri | |
Mısır | |
1-Fide dönemi (30 cm den küçük) | Bitkinin tüm toprak üstü bölümü |
2-Tepe püskülü öncesi | Tepe yapraklarının çıktığı noktanın hemen altında henüz gelişmesini tamamlamamış tam yaprak. |
3-Tepe püskülü ve koçan sürgününden koçan püskül çıkışına dek | Koçanın çıktığı boğumdaki yaprak tümüyle alınır. |
Soya ve Diğer Baklagiller | |
Çiçeklenme dönemi öncesi veya başlangıcı sırası | Bitkinin tepesinde tam olarak gelişmiş 2-3 yaprak |
Ot, Mera ve Yem Bitkileri | |
Tohum için başak çıkış öncesi yada yem bitkisi kalitesinin en optimum olduğu dönem | En yukarıdan 4 yaprak ayası |
Tütün | |
Çiçeklenmeden önce | En yukarıdan tamamen olgunlaşmış yaprak |
Pamuk | |
İlk çiçekten önce ya da ilk çiçekte yada ilk tarak göründüğünde | Ana gövde üzerinde henüz gelişimini tamamlamış en genç yaprak |
SEBZELER | |
Patates | |
Çiçeklenmeden önce veya çiçeklenme başlangıcında | Büyüme ucundan itibaren 3-6 yaprak |
Başlı Sebzeler (Lahana vs.) | |
Baş oluşturmadan önce | Helezon ya da ortadan itibaren dışa doğru ilk olgunlaşan yaprak |
Domates (Tarla) | |
Çiçeklenmeden önce veya ilk çiçeklenme sırasında | Büyüme ucundan itibaren 3.üncü yada 4.üncü yaprak |
Domates (Sera) | |
Çiçeklenmeden önce veya ilk çiçeklenme sırasında | 1-Genç bitkiler: 2. ve 3. salkımlara bitişik yapraklar. 2-Yaşlı bitkiler: 4. ve 6. salkımlardaki yapraklar |
İlk çiçeklenme öncesi veya sırası | Bitkinin tepesinde tamamen gelişmiş 2-3 yaprak |
KÖK SEBZELER | |
Havuç, Soğan, Pancar | |
Kök ve baş irileşmeden önce | Olgunlaşmış en genç yaprak sapı |
Kereviz | |
Gelişme dönemi ortası(30-43cm) | Olgunlaşmış en genç yaprak sapı |
YAPRAKLI SEBZELER | |
Marul, Ispanak | |
Gelişme dönemi ortası | Olgunlaşmış en genç yaprak |
Bezelye | |
İlk çiçeklenme sırası ya da öncesi | Tepeden itibaren 3.üncü boğumdaki yapraklar |
BOSTANLAR | |
Kavun, Karpuz, Salatalık | |
Meyve tutumu öncesi gelişme dönemi başlangıcı | Ana gövdede bitkinin topraktan itibaren yukarı doğru bölümünde olgun yaprak |
MEYVELER | |
Elma, Kayısı, Badem, Erik, Şeftali, Armut, Kiraz,Vişne, Zeytin | |
Gelişme dönemi ortası | Aynı yıl içerisinde süren sürgün ya da gelişen bölümlerin en aşağısına yakın yapraklar ve ağacın dört bir yönünden. |
Çilek | |
Çilek | Gelişmesini tamamlayan en genç yapraklar |
Turunçgiller | |
Gelişme dönemi ortası (Eylül-Kasım) | 6-7 aylık ilkbahardan itibaren oluşmuş meyvesiz sürgünler üzerinde yeni olgunlaşmış yapraklar |
Asma | |
1-Çiçeklenme dönemi sonu 2-Gelişme mevsimi ortası | 1-Meyve salkımlarına bitişik yaprakların sapı 2-Lateral sürgünler üzerinde en genç olgun yapraklar |
SÜS BİTKİLERİ | |
Süs Ağaçları | |
İçinde bulunan yıl sürgünleri | Gelişmesini tamamlamış yaprak |
Süs Çalıları | |
İçinde bulunan yıl sürgünleri | Gelişmesini tamamlamış yaprak |
Çim | |
Normal gelişme mevsimi | Yaprak ayası elle kirletilmeden toplanır |
Güller | |
Çiçek dönemi sırasında | Çiçek taşıyan sürgün üzerinden üstten itibaren 3. – 4. yaprak |
Karanfil | |
1-Tepesi kopartılmamış bitki 2-Tepesi kopartılmış bitki | 1-Bitkinin kök boğazından itibaren yukarıda 4. ve 5. yaprak çifti 2-Primer lateralin tepesinden itibaren 5. ve 6. yaprak çifti |